دنیای کتاب و کتابخوانی

تکلیف سواد اطلاعاتی چه خواهد شد؟ می‌دانید که از دهه 1970، کتابخانه‌ها بر اهمیت سواد اطلاعاتی تمرکز کرده‌اند، که عموماً به عنوان مجموعه‌ای از مهارت‌های مورد نیاز برای مکان‌یابی و استفاده از اطلاعات برای حل مسئله و تصمیم‌گیری تعریف می‌شود.

این بحث با تغییرات فناوری‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است. با تغییر شکل‌ها و روش‌های ارائه اطلاعات، ابعاد بیشتری به مفهوم اصلی سواد اطلاعاتی اضافه شده است که عبارتند از: سواد منابع، سواد پژوهش و سواد کامپیوتر و سایر موارد. به نظر می‌رسد که اکنون دیگر، هدف سوادآموزی کتابخانه‌ها و متخصصان کتابخانه، سواد داده‌ها و سواد هوش مصنوعی است. در حالی که سواد داده‌ها با یادگیری نحوه مکان یابی، درک و تفکر انتقادی در مورد داده‌ها و اطلاعات سر و کار دارد، سواد هوش مصنوعی مستلزم درک عملکرد، منطق و محدودیت‌ها و تأثیرات احتمالی آن است.

وقتی کتابخانه‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا سواد هوش مصنوعی را کسب کنند، مهارت‌های لازم را برای مردم فراهم می‌کنند تا بتوانند با اطمینان در جامعه‌ای شرکت کنند که هر روز از ابزارها و فرآیندهای هوش مصنوعی بیشتری استفاده می‌کند. البته در این زمینه کمبودهایی احساس می‌شود که باید نسبت به برطرف کردن آن‌ها اقدام کرد. البته هنوز کتابداران آموزش‌دیده و دارای مهارت کافی در این زمینه وجود ندارد و باید تلاش شود با تغییرات در سرفصل دروس دانشگاه‌ها و نیز برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی، کتابداران متخصص تربیت شوند. تهیه زیرساخت‌های لازم فناورانه از مقدماتی است که باید در این مورد نیز فکر کرد. بنابراین باید بیان داشت که در وضعیت خوشبینانه اگر بتوانیم به مدیریت وضعیت بپردازیم، هوش مصنوعی نه تنها خطری برای حذف کتابخانه‌ها نیست بلکه فرصتی است که کتابداران مهارت‌های جدیدی را کسب کنند و بر اساس ابزارهای هوش مصنوعی خدمات خلاقانه‌تری را به کاربران با نیازهای اطلاعاتی مختلف عرضه کنند.

نگاهی به بحران آب و هوا در «آینده‌ای که برمی‌گزینیم»

اقیانوس‌ها در حال پر شدن از پلاستیک هستند! واپس‌نشینی دریاچه‌ها و یخچال‌ها

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، انتشارات امیرکبیر کتاب «آینده‌ای که برمی‌گزینیم» نوشته مشترک کریستیانا فیگرس و تام ریوت کارناک و ترجمه مهدی قائدی و ابراهیم محمدی را به چاپ رساند.

سرفصل‌های کتاب عبارتند از: «دهه بحرانی»، «انتخاب آینده ما»، «جهانی که می‌سازیم»، «جهانی که باید بسازیم»، «سه دیدگاه»، «می‌خواهیم چه کسی باشیم»، «خوش‌بینی مستمر»، «فراوانی بیابان»، «باززایی بنیادین»، «ده راهکار» و «انجام آنچه ضرورت دارد»، «نتیجه‌گیری یک داستان» و «آنچه اکنون می‌توان انجام داد".

انتشارات امیرکبیر کتاب «آینده‌ای که برمی‌گزینیم» را در 228 صفحه، شمارگان 350 نسخه و بهای 115 هزار تومان به چاپ رساند.

امحا ۴۰۰ هزار جلد کتاب کپی بعد از 4 سال

وکیل اتحادیه صنف ناشران و کتابفروشان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، از امحای بالغ بر ۴۰۰ هزار جلد کتاب کپی که ناقض حقوق مالکیت مادی و معنوی مولفین و ناشرین بوده است، خبر داد. کتاب‌های امحا شده به‌‌دنبال شکایت تعدادی از ناشران در سال‌های ۹۶ و ۹۷ در عملیات کشف و ضبط  ازسوی ضابطین قوه قضائیه از انبارهای متعلق به مجرمین پرونده شناسایی شده بود. این کتاب‌ها از سال 97 تاکنون در یک سوله‌ نگهداری می‌شد و با دستور مرجع قضایی برای اجرای حکم، اواخر هفته گذشته با حضور نماینده دادستان به نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای امحا تحویل داده شد که برای تبدیل به خمیر کاغذ به کارخانه منتقل شد.

نیروی انتظامی و ضابطین قضایی در پایتخت، بالغ بر 400 هزار جلد کتاب که زیرزمینی و خارج از چرخه اصلی نشر، کپی شده بود‌، کشف کرده بودند. این اقدام که با عنوان قاچاق کتاب از آن نیز یاد می‌شود؛ در سال‌های اخیر علاوه ‌بر اینکه به صنعت نشر  آسیب‌های جبران‌ناپذیر وارده کرده، پرونده‌های متعددی نیز در این زمینه تشکیل شده است. برخی از پرونده‌ها به سرانجام رسیده و متهمان به محکومیت‌های قانونی ازجمله حبس محکوم شده‌اند و برخی از پرونده‌ها همچنان در جریان است.

ایبنا گزارش می‌دهد:

ردپای قاچاقچیان کتاب در پیام‌رسان‌های داخلی

سوداگران کتاب‌ساز یا قاچاقچیان کتاب با وجود محدودیت‌های ایجاد شده برای برخی شبکه‌های مجازی، با ساخت کانال و گروه‌ در پیام‌رسا‌ن‌های داخلی همچنان به فروش کتاب‌های قاچاق و غیرمجاز مشغولند و سرمایه ناشران را آتش می‌زنند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا )، قاچاقچیان کتاب یا همان کتاب‌سازان در ادامه فعالیت‌های سودجویانه خود طی سال‌های اخیر در کنار فروش آثار قاچاق، کتاب‌سازی شده یا غیرمجاز در قالب شبکه بساط‌گستران، فروش کتاب به دست دختران و پسران دانشجو در کارخانه‌ها و مراکز تولیدی یا حتی پمپ بنزین‌ها، از موقعیت موجود در فضای مجازی هم استفاده و بخش زیادی از فروش خود را در این شبکه‌ها متمرکز کردند.

آن‌ها با شناسایی کتاب‌های پرفروشی که مجوز نشر و پخش دارند، در شمارگان بالا تکثیر کرده و علاوه بر دستفروشان کتاب، از طریق فضای مجازی نیز گاهی با یک سوم قیمت می‌فروشند، کتاب‌هایی که در ظاهر تفاوت زیادی با اصل آن ندارد، اما دارای متن بهم ریخته و نامفهوم، صفحه‌بندی‌های نامناسب، کیفیت کاغذ و چاپ پایین و اسامی مشابه کتاب‌های اصلی هستند.

جدیدترین خبر از فعالیت این افراد نشان می‌دهد که طی ماه‌های اخیر با فیلتر شدن برخی شبکه‌های فضای مجازی، این سوداگران دست از کار نکشیدند و با حفظ سنگر در سایر شبکه‌ها، به سراغ پیام‌رسان‌های داخلی رفته‌اند و با ساخت کانال و گروه، کتاب‌های شبکه‌ای خود را با تخفیف‌های اعجاب‌انگیز 60 تا 70 درصدی می‌فروشند.

البته عضویت در کانال و گروه‌های این افراد کار آسانی نیست، ابتدا باید در یک گروه عمومی عضو شوید و پس از اینکه از هویت‌تان مطمئن شدند، شما را در کانالی که در آن صدها جلد کتاب کتاب‌سازی شده قرار دارد، عضو می‌کنند و شما می‌توانید از یک منوی باز، هر کتابی که دوست دارید ـ با مجوز یا بدون مجوز ـ سفارش بدهید.

 فروش بالا و تأثیر در بازار نشر

یک مقام مسئول در کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مؤلفان و مصنفان به ایبنا گفت: متأسفانه فروش بالای این گروه‌ها در فضای مجازی، آمار فروش کتاب را تحت تأثیر قرار داده ‌است، مسئله ناشران کتاب‌ساز و زیانی که متوجه زنجیره‌های مختلف صنعت نشر می‌شود، امروز به یک چالش جدی برای ادامه حیات بسیاری از ناشران،‌ مترجمان و کتابفروشی‌ها تبدیل شده است، زیرا برخی یا  از دستفروش‌ها کتاب خریداری می‌کنند یا با تغییر الگوی خرید حضوری به الگوی اینترنتی، از فضای مجازی، کتاب مورد نیازشان را خریداری می‌کنند، آن‌هم از شبکه‌های کتاب‌ساز!
وی افزود: بسیاری از این کتاب‌ها ترجمه بسیار بی‌کیفیتی دارند و گاهی اسم مترجم اصلی کتاب را هم زیر سؤال می‌برد؛ چراکه برخی مخاطبان نمی‌توانند تشخیص بدهند کدام ترجمه بهتر است و گاهی با یک ترجمه بد و بهم ریخته فکر می کنند خوانش کتاب سخت است و کلا دلزده می شوند؛ مسئله‌ای مهم که باید به آن دقت کرد.
وی با بیان اینکه امروز بسیاری از ناشران و مترجمان قربانی کتاب‌سازی عده‌ای افراد سودجو شده‌اند، توضیح داد: امیدوارم مسئولان پیام‌رسان‌های داخلی پس از شناسایی و شکایت از این کانال‌ها، زمینه ممنوعیت فعالیت این افراد را فراهم بیاورند، زیرا به راحتی می‌توان این کانال‌ها را مسدود و غیرفعال کرد.

 نقش وزارت ارشاد در برخورد با کتاب‌سازان

 در این میان به نظر می‌رسد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به اقدامات و برنامه‌هایی که برای برخورد با این پدیده غیرفرهنگی در دستور کار خود دارد، می‌تواند تا حد زیادی از پیشرفت موضوع کتاب‌سازی پیشگیری کند.
محمدحسین ظریفیان، مدیرکل دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی این وزارتخانه مدتی قبل از حساسیت گروه ارزیابی کتاب‌ها نسبت به کتاب‌سازی گفته و تأکید کرده بود که ارزیابان بررسی لازم درباره میزان مشابهت محتوا با آثار دیگران را انجام می‌دهند.

 وی همچنین از طراحی و اجرای سرویس مشابهت‌یاب کتاب با استفاده از هوش مصنوعی خبر داده بود تا بتوان به‌شکل مبنایی‌تر و اساسی‌تر مساله کتاب‌سازی را علاج کرد. در این سرویس، محتوای کتاب‌های در حال ارزیابی برای اخذ مجوز با بانک کتاب کشور تطبیق و درصد مشابهت تعیین می‌شود؛ اقدامی که با عملیاتی شدن تا حد زیادی مشکلات موجود در این حوزه را برطرف می‌کند.

 البته هیئت نظارت بر اجرای ضوابط نشر و هیئت رسیدگی به تخلفات ناشران نیز می‌تواند مانع و سدی محکم برای کتاب‌سازان و قاچاقچیان کتاب باشد تا با جاری کردن ضوابط و مقررات، با استفاده از جنبه بازدارندگی هیات رسیدگی به تخلفات، زمینه‌های تخلف کاهش پیدا کند.

هفت گام تا مطالعه بدون فراموشی

حمیدرضا عباس‌زاده نویسنده کتاب «هفت گام تا مطالعه بدون فراموشی» بر نقش اهداف به عنوان اولین گام اشاره می‌کند و می‌گوید اگر برنامه‌ای برای موفقیت خود نداشته باشید، برای شکست خوردن برنامه‌ریزی کرده‌اید.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اولین موضوعی که کتاب به آن می‌پردازد «یادگیری چگونه یادگرفتن» است.  عباس‌زاده نویسنده کتاب اینطور می‌آورد: «در دوران ما که روند تغییرات به شکل گذر از جوامع صنعتی به سمت جوامع اطلاعاتی، و از فن‌آوری‌های نیروافزا به سمت فن‌آوری‌های دانش‌افزا، و نیز از اقتصاد ملی به سمت اقتصاد جهانی است و از کار فیزیکی یا حضوری به سمت دورکاری و از آموزش سنتی و کلاسیک به سمت آموزش‌های فردی و الکترونیک به پیش می‌رود؛ یادگیری چگونه یاد گرفتن به یک ضرورت انکارناپذیر تبدیل شده است."

عباس‌زاده به دو چرخه انرژی‌زا و انرژی‌گیر در مطالعه اشاره می‌کند. او همانقدر که مطالعه و یادگیری اثربخش را عامل افزایش علاقمندی به مطالعه می‌داند؛ همانقدر نیز یادگیری ناقص را دلیلی برای کاهش علاقمندی به مطالعه معرفی می‌کند.
 بر اساس آنچه در کتاب به آن پرداخته می‌شود مطالعه مفید و اساسا یادگیری، به سه عامل شناخت، عاطفه و هوش کلی مرتبط است. آن میزانی که متن را می‌شناسیم و نسبت به آن، علم داریم و آن میزانی که از نظر احساسی به متن علاقه‌مندیم و پیوندهای احساسی با آن برقرار کرده‌ایم. «نقش هوش در یادگیری مفاهیم جدید از 9درصد تا حداکثر 25درصد مطرح شده و تحقیقات ثابت کرده است که چنانچه بتوانیم میزان یادگیری‌های قبلی(حیطه شناختی) و یا پیش‌نیازهای یادگیری جدید را برای همه فراگیران یک کلاس ثابت نگه داریم، نقش هوش کلی در یادگیری به کمتر از 10 درصد از واریانس پیشرفت در یادگیری خواهد رسید."
عباس‌زاده در کتاب تأکید خاصی بر نوشتن اهداف دارد آن هم در دو چارچوب متناقض خواسته‌ها و ناخواسته‌ها. به عقیده او، با این روش، تکلیف ما با بسیاری از کارها روشن خواهد شد و مشخص می‌شود باید روی کدام یک از کارها تمرکز بیشتری داشته باشیم و کدام کارها را به کل، دور بریزیم.
 عباس‌زاده در گام آخر، مطالعه حرفه‌ای را به مخاطبان پیشنهاد می‌کند. او می‌گوید: «شرط لازم برای رسیدن به این هدف، رعایت نکات حرفه‌ای برای زندگی امروز و آینده ما خواهد بود. برای حرفه‌ای مطالعه کردن لازم است برنامه موفقیت را با شناخت فرمول موفقیت نهایی پیگیری کنیم.» کتاب به موارد متعددی در زمینه مطالعه اشاره می‌کند که در این موارد، شرایط فیزیکی و محیطی و زمانی مطالعه را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
 کتاب «هفت گام تا مطالعه بدون فراموشی» نوشته حمیدرضا عباس‌زاده عضو سازمان نظام‌پزشکی و روان‌شناسی کشور است. نشر مرسل، این کتاب را در 148 صفحه منتشر کرده است.

غنا پایتخت جهانی کتاب در سال 2023 شد

 خبرگزاری کتاب ایران/اکرا، پایتخت غنا به عنوان بیست‌وسومین پایتخت جهانی کتاب در سال 2023 معرفی شد.

  به نقل از اکتوالیته- اودره ازوله، مدیر کل سازمان جهانی یونسکو پس از ارزیابی کمیته مشورتی پایتخت جهانی کتاب، شهر اکرا، پایتخت جمهوری غنا در غرب افریقا را به عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال 2023 معرفی کرد.

شهر اکرا جانشین گوادلاخارا در غرب مکزیک شده که به عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال 2022 معرفی شده بود. سازمان یونسکو اکرا را برای تمرکز قوی بر جوان‌ها و قابلیت‌های آن‌ها برای کمک به فرهنگ و ثروت غنا و نیز برنامه‌های پیشنهادی این شهر در استفاده از قدرت کتاب‌ها برای جلب مشارکت جوان‌ها به عنوان راهی موثر در مهارت‌آموزی به نسل‌های بعدی انتخاب کرده است...

 فعالیت‌ها همچنین شامل معرفی کتابخانه‌های متحرک به جوامع حاشیه‌نشین، برگزاری کارگاهای آموزشی برای تبلیغ کتاب‌خوانی و نوشتن کتاب به زبان‌های مختلف غنایی، ایجاد مراکز مهارت‌آموزی برای جوانان بیکار و نیز سازمان‌های رقابتی برای نمایش هنرها و ترویج فرهنگ غنایی است.

پایتخت جهانی کتاب عنوانی است که از سال ۲۰۰۱ هرساله از سوی سازمان یونسکو به شهری تعلق می‌گیرد که در جهت تقویت جایگاه کتاب و مطالعه، تلاش چشم‌گیری کرده ‌باشد. هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این انتخاب هیچ جایزه مالی برای شهر برگزیده ندارد و تنها تاییدی بر بهترین برنامه اختصاص‌داده‌شده به کتاب و کتاب‌خوانی است...

در سال 2021 تفلیس، پایتخت گرجستان به عنوان پایتخت جهانی کتاب لقب گرفته است و در سال 2020 نیز کوالالامپور به این عنوان برگزیده شد.

انتشار کتاب بین المللی مرجع نظام های سلامت در کشورهای با درآمد کم و متوسط

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، کتاب بین المللی مرجع نظام های سلامت در کشورهای با درآمد کم و متوسط که حاصل تلاش 90 نویسنده در مدت سه سال است توسط دانشگاه کمبریج منتشر شد. فصل یازدهم این کتاب با عنوان جایگاه جامعه در تقویت نظام های سلامت توسط دکتر امیرحسین تکیان استاد سیاستگذاری سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران نوشته شده است. 

* به مناسبت روز جهانی علم و در گفت‌وگوی ایرنا با رئیس ایرانداک بررسی شد؛

برای جلوگیری از تقلب و تخلف علمی چه باید کرد؟

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در مورد دلایل و مسائل مرتبط با سرقت یا تخلف علمی گفت: سه مساله در این زمینه وجود دارد که باید به آن رسیدگی شود؛ فرهنگ‌سازی میان نخبگان علمی، روزآمدسازی و تنقیح قوانین و هماهنگی بین نهادها از جمله وزارتخانه‌ها و دانشگاه‌ها.

 سه دلیل برای تقلب و سرقت علمی در پایان‌نامه‌ها

دکتر محمد حسن‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد دلایل وجود تقلب و سرقت علمی در پارساها (پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد و رساله دکتری) و حتی مقالات علمی استادان ایرانی در خارج از کشور توضیح داد: سه مساله در این زمینه وجود دارد؛ مساله (دلیل) اول اینکه نیاز به فرهنگ‌سازی، توانمندسازی و ایجاد گفتمان حرفه‌ای در پژوهش و پایبندی به اخلاق پژوهش و فناوری داریم. در مورد بخش عمده‌ای از آثاری که برچسب سرقت یا تقلب علمی به آنها می‌خورد، نویسنده از مرز بین سرقت و بهره‌برداری از محتوای دیگران آگاه نبوده است. بنابراین ابتدا باید تا می‌توانیم در حوزه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و همه آنها که در پدیدآوردن آثار علمی سهم و نقش دارند، فرهنگ‌سازی و آنها را آگاه کنیم.

اقدام بعدی تنقیح قوانین است. قوانین مرتبط با حقوق مالکیت معنوی روزآمد و تنقیح شود و هزینه سرقت علمی و ادبی افزایش یابد. نبود هماهنگی بین نهادهای مرتبط با علم از جمله وزارتخانه، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی از دیگر مسائل این حوزه است. برای نمونه در قانون مصوب سال ۹۶ مجلس شورای اسلامی به‌ صراحت ذکر شده ایرانداک وظیفه همانندجویی پارساها را برعهده دارد؛ اما در آیین‌نامه اجرایی این قانون آمده: «ایرانداک یا موسسه مشابه همانندجویی را برعهده دارند». همین امر موجب سردرگمی در اجرای قانون شده و امیدواریم این مساله به زودی حل شود. از آنجا که ایرانداک تنها مرجع گردآوری پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها است، هیچ موسسه دیگری به دلیل عدم دسترسی به همه منابع نمی‌تواند همانندجویی را به شکل جامع انجام دهد.

برای اجرای قانون و پیشگیری از تقلب در تهیه آثار علمی از یک سو پژوهشگران باید توانمند شوند و از سوی دیگر، سازوکارهای قانونی و رویه‌های حقوق مالکیت معنوی تقویت شود و در نهایت، هماهنگی بین نهادها افزایش یابد.

 فناوری اطلاعات، حوزه راهبردی علم و فناوری است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با تاکید بر اشتراک منابع علمی اظهار داشت: هم اکنون منابع علمی متفاوت و متنوعی در دانشگاه‌های مختلف وجود دارد که در نبود یک شبکه منسجم بین کتابخانه‌های دانشگاهی امکان استفاده مناسب از آنها در جامعه علمی وجود ندارد.

 همه نهادها باید بروندادهای خود را همانندجویی کنند.

رئیس ایرانداک ادامه داد: پژوهشگاه درصدد است با ایجاد هم‌افزایی در قالب یک شبکه کتابخانه دانشگاهی منابع علمی را بهم متصل کند. همچنین مستندسازی علم در کشور باید به شکل جدی‌تری ترویج شود. به عنوان بخشی از یک فرایند کلی برای ایجاد یک فرهنگ علمی و پژوهشی سالم، لازم است همه نهادها که در ایجاد بروندادهای علمی مشارکت دارند، بروندادهای خود را همانندجویی کنند. ما در تلاش هستیم که این امکان برای ادعانامه‌های ثبت اختراعات، مقالات و کتاب‌ها نیز فراهم شده و گسترش ‌یابد.

* برگرفته از سایت ایرانداک

شیوه نامۀ ایران (راهنمای استناد به منابع اطلاعات فارسی و انگلیسی)

اخلاق علمی حکم میکند که کاربست گفتار و نوشتار دیگران با استناد به منبع آنها باشد تا خوانندگان بتوانند به سادگی سرچشمه آنها را بازشناسند و اگر نیاز بود از آنها بهره برند. شیوه نامۀ ایران (راهنمای استناد به منابع اطلاعات فارسی و انگلیسی) بر پایۀ شیوه نامۀ شیکاگو با پیشینه ای بیش از یکصد سال، تدوین شده است. این شیوه نامه روش استنادی نویسنده ـ تاریخ و الگوهای پایۀ آن را می شناساند که روشی فراگیر و آسان است. افزون بر این، چگونگی استناد به منابع گوناگون چاپی و الکترونیکی و نمونه های آن را نشان میدهد. در https://imos.irandoc.ac.ir افزون بر تمام متن شیوه نامه، خلاصه ای از آن نیز هست که ناشران و نشریه های علمی میتوانند برای راهنمایی پدیدآوران به کار برند. اسلایدهای آموزشی شیوه نامه نیز برای کاربرد در کلاسهای درس در همین وبسایت در دسترس همگان است .

* برگرفته از سایت ایرانداک

کتابخانه و مرکز اسناد کمیسیون ملی یونسکو-ایران افتتاح شد

به گزارش روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو-ایران، کتابخانه و مرکز اسناد کمیسیون ملی یونسکو-ایران در مجموعه ایران مال افتتاح شد. کتاب های این نهاد ۷۰ ساله بخشی از تاریخ علم و فرهنگ این سرزمین است که علاوه بر حفظ و نگهداری، در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است که می توانند از این پس کتاب های مورد نظر خود را جست وجو و در کتابخانه به مطالعه آن بپردازند. به ویژه در بخش اسناد، مواردی در این مجموعه وجود دارد که خاص ایران است و در کتابخانه دیجیتال یونسکوی پاریس هم نیست .

مجموعه کتابخانه دیجیتال یونسکوی پاریس قابل بازیابی در این کتابخانه است و همه این اسناد در دسترس علاقه مندان قرار خواهد گرفت. نکته مهم آن که تمام مجموعه ای که یونسکوی پاریس در اختیار قرار داده با  کپی رایت بوده و بسیار غنی است.

آغاز به کار انتشارات کمیسیون: انتشارات کمیسیون بیش از یک سال است که فعالیت خود را آغاز کرده و بی تردید کتاب ها و مجلدهای دیگری را به این کتابخانه اضافه خواهد کرد. یکی از اهداف اصلی این کتابخانه قرار دادن کتاب های نادر این مجموعه در اختیار پژوهشگران است.

*برگرفته از سایت یونسکو

*چالش های خواندن

چالش‎های خواندن، فرهنگی و سیاسی است نه فناورانه. این مهم‎ترین نکته‎ای است که فرانک فوردی در سرتاسر کتاب          " قدرت خواندن " بدان اشاره می‎کند و من این را از وی پذیرفته‎ام. از همان زمان که افلاطون در رسالات خود از جمله " جمهور" در بارۀ خواندن سخن گفت، آن را " فارماکوس " نامید که هم به معنای زهر است، هم به معنای پادزهر! وی آشکارا اشاره می‎کرد که خواندن شمشیری دو لبه است و باید از آن هراسید زیرا افکار مسموم با آن سریع‎تر اشاعه می‎یابند.

خردمندان و نیاموختگان

در همان زمان بودن که خوانندگان به دو گروه " خردمندان " و " نیاموختگان " تقسیم می‎شدند و خواندن گروه اول صواب و گروه دوم ناصواب دانسته می‎شد. از آن به بعد، اندیشمندانی چون سنکا و برکابی ریچ و امثال آن، با ترویج گفتمان افزونگی اطلاعات این هراس را در دل‎ها ایجاد می‎کردند که هر کتابی را نباید و نشاید خواند. اندیشمندانی وابسته به کلیسا نیز بودند که تقدس کتاب را تا حدی بالا می‎بردند که دسترسی فرهنگی به آن را مقید می‎نمود. مثلاً گروهی به نام دومینی‎کن‎ها یا سگ‎های شکاری خداوند، در انسان‎های عادی یارای خواندن و فهم کتاب مقدس نمی‎دیدند و هیچ تفسیری از آن متن را غیر از تفسیر رسمی کلیسا، برنمی‎تافتند. اما از وقتی که مردم در اروپا شروع به بازخوانی هویت فرهنگ باستانی خود کردند و آثار متقدمانی چون ارسطو را مجدداً خواندند و تفسیر کردند، دلشوره و اضطراب در باب خواندن دوباره آغاز شد و صاحبان قدرت، خواندن را راهی برای ارجحیت یافتن سنت‎های باستانی نسبت به متن مقدس و به چالش کشیده شدن نظم اخلاقی غالب می‎دانستند.

وادی حیرت

در عصر روشنگری، علمای وابسته به کلیسا عموماً وحشت داشتند که حواس مردم به وعده‎های روشنگری پرت شود و رمان را متهم ردیف اول این هواس‎پرتی تلقی می‎کردند. در همان زمان بود که گفتمانی را شکل دادند با عنوان گفتمان " خواندن بی مرشد به مثابه حیرت "؛ یعنی اگر کسی بدون راهنما و مرشد شروع به خواندن کند، در وادی حیرت گرفتار خواهد شد. تضاد علایق در خواندن شدت گرفت و دو جبهه در برابر هم قرار گرفتند: خواندن به‎عنوان ابزار آگاهی مردم و خواندن در مقام ابزار همنوایی و تمکین در برابر نظم اخلاقی و اجتماعی موجود.

آمادگی برای نظم

اما در عصر مدرن، کتابخوانی ابزار منضبط‌کردن افراد در نظر گرفته شده است. در واقع، خواندن همچون روشی دانسته شده که رفتارها، کنش‎ها، منش، و خلقیات یک نفر را بسازد و او را آماده و مهیای نظم موجود کند. لذا در خواندن انضباطی، هر خواندنی نمی‎تواند به هنجار تلقی شود. به همین دلیل، برای جلوگیری از خواندن‎های ناهنجار، این بار گفتمان‎های پزشکی حول آن شکل گرفت که از جملۀ آن‎ها " اعتیاد به مصرب کتاب‎های کم‎مایه و سبک "، "  کتاب‌شیفتگی " ، " کرم کتاب"، " اعتیاد به کتاب "، " فرسودگی مطالعاتی "، " فردگرایی و افسردگی " و امروزه " اعتیاد به اینترنت " و " اعتیاد به شبکه‎های اجتماعی " است.

همۀ این مکانیسم‎ها از یک سنخ هستند. همۀ آنها مکانیسم‎هایی برای به‎هنجار کردن خواندن با نظم موجود است و نوعی ترس از خواندن است که پای سیاست را به عرصۀ خواندن باز می‎کند و آن را تبدیل به کنشی فرهنگی سیاسی می‎نمایند. پس تا موانع فرهنگی و سیاسی خواندن برداشته نشود، و تا آن زمان که خواندن دارای منش فرهنگی، خودآموزی، خودآیینی و استقلال نگردد، هر گونه توسعۀ تکنولوژیک به کتاب‎خوان شدن مردم نخواهد انجامید و افراد به خواندن‎هایی در محیط‎های مختلف مثل فضای مجازی روی خواهند آورد که در ید قدرت آن‎ها باشد و استقلال آن‎ها را تضمین کند.

* برگرفته از سایت یونسکو    

پنجره سامانه صدور و مجوز چاپ و نشر کتاب آغاز به کار کرد

 "پنجره سامانه صدور و مجوز چاپ و نشر کتاب" با حضور رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز به کار کرد.

بروجردی در ابتدای این مراسم اظهار داشت: راه اندازی سامانه پنجره واحد نشر فرآیندی ارزشمند است که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با توجه به وظیفه خدمات و اطلاع رسانی و انتظاری که اصحاب فرهنگ و دانش از این سازمان دارند تلاش دارد جدیدترین دستاوردهای عرصه نشر را در اختیار آنها قرار دهد.

وی با اشاره به وجود برخی از مشکلات این سازمان در حوزه فیپا افزود: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به 95درصد از کتاب های درخواستی ناشران فیپا می دهد اما در این بین به دلیل ترافیک درخواست ها حدود پنج درصد از کتاب های درخواستی بدون دریافت فیپا از این سازمان توسط ناشران آن ها به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای دریافت مجوز نشر معرفی می شوند.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به مشکل واسپاری کتاب های انتشار یافته گفت: از مجموع منابع چاپ شده 65 درصد در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار گرفته است اما مابقی اطلاع رسانی نشده به طوری که این تعداد کتاب در مخازن کتابخانه ملی و نیز لیست فهرست ها موجود نیست. این نشانگر وجود یک خلا بین خانه کتاب و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.

بروجردی تصریح کرد: این سامانه برای مرتفع کردن این خلا به ما کمک می کند تا امروز همه کتاب هایی که از دایره نشر بیرون می آیند در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قرار گیرند تا بتوانیم پاسخگوی اصحاب دانش و فرهنگ باشیم.

رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ادامه داد: امیدواریم راه اندازی این سامانه گامی مثبت برای رفع نواقص باشد تا در آینده بتوانیم اعلام کنیم همه آنچه در حوزه نشر وجود دارد در اختیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.

**ثبت ۴ هزار درخواست در روزهای ابتدایی افتتاح سامانه پنجره واحد نشر

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ‌تبادل و اشتراک داده‌ها، استانداردسازی تولید خدمات مشترک و تسهیل خدمات برای ذی‌نفعان مشترک را سه هدف اصلی انعقاد این تفاهم نامه عنوان کرد و افزود:  داده ها همیشه اهمیت داشته و کانون سرمایه هستند. داده صرفا اطلاعات افزوده نیست، بلکه اطلاعات مادر است.

به گفته وی، امروز اهمیت داده بیش از گذشته است و اینکه این کانون اصلی سرمایه فرهنگی خود را به اشتراک گذاریم، معنایش آن است که از آن به  بهترین شکل استفاده و آن را از گنج خاکی  خارج و به گنج متحرک تبدیل کنیم.

صالحی اشتراک عمیق تر داده های سازمان اسناد و کتابخانه ملی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را از امور مورد تاکید در این راستا اعلام کرد و گفت: شکل دادن استانداردها نیاز امروز ما است. باید مسیر تولید خدمات را روزآمد و کیفی‌سازی کنیم به طوری که در حوزه خدمات فرهنگی در جایی که خلا استانداردها وجود دارد آن را ایجاد و در جایی که ضعف وجود دارد آن را توانمندسازی کنیم.

وی هدف دیگر از انعقاد این تفاهم‌نامه را تسهیل خدمات برای ذی‌نفعان مشترک برشمرد و تصریح کرد: این مهم با هماهنگی سه ضلع اصلی اعم از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانه کتاب رخ داده و گامی برای تسهیل خدمات به ناشران است.

صالحی ضمن قدردانی از اشرف بروجردی به عنوان طراح این ایده و توجه او برای آغاز به موقع آن گفت: این تفاهم نامه نقطه شروع برای تسهیل خدمات است و ما انتظار داریم در روند اجرای تفاهم‌نامه بندهای دیگر آن هم به ثمر بنشیند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: از سال گذشته ۱۰۰ هزار عنوان کتاب، مجوز دریافت کردند و بر اساس نگاه تفویض مجوز در استان‌ها ۱۵ استان خدمات مجوزی می‌دهند که باید به این حلقه وصل شوند. این کار انجام شده و شبکه ما در حوزه مجوزها نیز متصل است. تنها دو استان باقی مانده‌اند که به زودی آنها نیز متصل خواهند شد.

وی تصریح کرد: امروز در پرتو هم‌افزایی نهادی، اقدامی صورت گرفت و شابک، فیپا و مجوز کتاب همزمان و همپا پیش می‌روند. این از اقداماتی است که پیش از انعقاد تفاهم نامه آغاز شده است به طوری که تاکنون در این سامانه ۴ هزار درخواست از ۴۰۰ ناشر ثبت شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تسهیل در خدمت، تسریع در خدمت، صحت، دقت و اعتماد بیشتر به داده‌ها را از فواید این راه اندازی این سامانه عنوان کرد.1398/10/09

آرشیو ملی دیجیتال نشریات علمی ایران

https://iranjournals.nlai.ir

آرشیو ملی دیجیتال نشریات علمی ایران با حمایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و با همکاری شرکت دانش بنیان شریف پردازشگر دانش (سیناوب) طراحی و پیاده سازی شده است.  این طرح با هدف گردآوری تمامی اطلاعات نشریات علمی ایران با روشهای هوشمند و خودکار و به منظور ذخیره و ثبت اطلاعات مقالات منتشر شده در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران راه اندازی شده است.

گردآوری خودکار اطلاعات:

این سامانه در بازه های زمانی منظم به وب سایت نشریات علمی مراجعه کرده و آخرین اطلاعات منتشر شده در سایت نشریات علمی را ذخیره کرده و به صورت خودکار و هوشمند به سامانه آرشیو ملی دیجیتال نشریات علمی ایران انتقال میدهد.

ثبت و ذخیره فایل متن کامل مقالات:

یک نسخه از اطلاعات منتشر شده در نشریات علمی به همراه فایل متن کامل مقالات در کتابخانه ملی نگهداری شده و به صورت رایگان در اختیار عموم علاقمندان و پژوهشگران قرار خواهد گرفت.

پردازش اطلاعات علمی ایران:

این سامانه در مراحل بعدی با استفاده از ابزارها و تکنیکهای یادگیری ماشین، یادگیری عمیق و هوش مصنوعی توسعه یافته و زمینه لازم را برای پردازش کاربردی اطلاعات علم و فناوری ایران فراهم کرده و تصویری کلان از پژوهشهای انجام شده در بازه های زمانی مختلف ارائه خواهد کرد.

برگرفته از سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران 1398/11/7